Cultuur in Mons

In het zuiden van ons Belgenland ligt de stad Mons, een verrassend mooie en levendige stad. Ze ligt uitgestrekt over 5 ‘bergen’ waaraan haar naam te danken is. Sinds Mons is uitgeroepen tot de culturele hoofdstad van Europa in 2015 is er wel wat veranderd. Het is meer dan voorheen een stad waar het hele jaar door verschillende culturele activiteiten plaatsvinden. Van die cultuur komen wij een kort weekend proeven! We zijn hier voor de Biennale d’Art et de Culture.

Bergen vol ART

Als je door de straten van Mons slentert, kom je voortdurend kunst tegen. Streetart groot of klein, je kunt er niet naast kijken. Onze eerste stop is het BAM: le Musée des Beaux-Arts Mons, een licht en modern gebouw. De groten der aarde zijn op deze plek al de revue gepasseerd. Nog tot 30 januari 2022 loopt hier de overzichtstentoonstelling ‘Voorbij de vormen’ van de Colombiaanse kunstenaar Fernando Botero. Het is de eerste Belgische overzichtstentoonstelling van de kunstenaar. Ze begint met Botero’s allervroegste werk uit de late jaren 40 en toont meer dan 70 jaar aan artistieke evolutie. Deze Fernando Botero is best te smaken, ik ben alvast fan van zijn ronde vormen en parodieën op andere kunstwerken (of zijn het hommages?) zoals die van Rafaël, Van Eyck en Van Gogh. De beelden spreken voor zich…

Ik krijg instant zin om ook voluptueuze mensjes te schilderen.

Dubbelportret van de hertogen van Urbino, Naar Piero della Francesca

Grand-Place de Mons

Centraal in de stad ligt de Grand-Place de Mons. Een gezellig langgerekt plein met historische gebouwen en fraaie gevels, en nu de zon zo heerlijk schijnt in oktober: ook vol met terrasjes. Als de Grand-Place niet overspoeld is met mensen kun je op de grond een ring zien in blauwsteen, met een diameter van 12 meter. Het is een van de symbolen van Mons en staat voor de gemeenschap van de 19 gemeentes die samen de stad vormen.

Een van de mooiste gebouwen is het 15de eeuwse Hotel de ville, het stadhuis van Mons, dat nu helaas achter een doek zit ter renovatie. Daardoor is het ijzeren beeldje van het gehurkt aapje links van de inkom van het stadhuis nu ook niet zichtbaar. Le ‘Singe du Grand Garde’ is veruit de oudste en bekendste inwoner van Mons. De legende wil dat je minstens een jaar voorspoed kent als je met je linkerhand over zijn hoofd wrijft. Niemand weet hoe het symbool van Mons daar eigenlijk terecht is gekomen… Volgens sommigen was het een schandpaal voor stoute kinderen. In de Borinage gebruikte men volgende uitspraak: “Si tu n’es nié sache, ej’té mèn’rai au sinche dé Mons” (als je niet braaf bent, breng ik je naar het Bergense aapje). Maar helaas, het aapje zien zal voor een andere keer zijn, voor aap staan – gelukkig – ook.

Si tu n’es nié sache, ej’té mèn’rai au sinche dé Mons (als je niet braaf bent, breng ik je naar het Bergense aapje).

Tuin van de burgemeester

Als je door de poort van het stadhuis wandelt, kom je in ‘le Jardin du Maïeur’ ofwel de Tuin van de burgemeester. In deze mooie tuin staat het standbeeld van ‘Le Ropieur’. De kwajongen van Bergen speelt met het water van de fontein en doet daarbij een poging om de voorbijgangers nat te maken. Benieuwd hoe vaak Elio di Rupo of Salvatore Adamo hier gepasseerd zijn tijdens een wandeling in hun thuisstad.

Gezellig centrum

Grote winkelketens zie je amper in het centrum. In de plaats daarvan kent Mons knusse en speciale winkeltjes en boetiekjes. Het is een leuke plek om te winkelen, zeker als je op zoek bent naar een origineel cadeautje. Ook de vele smalle, geplaveide straatjes maken het een aangenaam centrum om te keuvelen. ‘s Avonds komt de stad volop tot leven en er heerst een gezellige studentensfeer. Met 2 universiteiten en zo’n 13 hogescholen is dat niet moeilijk om te begrijpen. Er zijn ongeveer 15.000 studenten die in Bergen wonen, leven en studeren.

Belfort Mons

Waar je ook staat in Mons, de klokkentoren van het Belfry zie je overal. De toren heeft een hoogte van 87 meter en biedt je een adembenemend zicht op de stad en haar omgeving. Het Belfort van Mons is het enige barokke belfort ter wereld dat nog in gebruik is. Het is gebouwd in de 17de eeuw. De toren staat sinds 1999 op de werelderfgoedlijst van Unesco.

De Doudou

Een keer per jaar – de eerste zondag na Pinksteren – barst Mons uit zijn voegen tijdens de Doudou feesten. Dan rijdt een gulden koets door de stad, met daarop de reliekschrijnen van Sint-Waldetrudis. De processie kent ieder jaar enorm veel belangstelling en op het einde van de rit helpt iedereen massaal om het rijtuig de steile helling van Sint-Waldetrudis in één beweging op te duwen, goed om een jaar gevrijwaard te zijn van onheil in de stad. Daarna is het de beurt aan de draak van Sint Joris die als een beest tekeergaat op de Grand-Place terwijl het uitzinnige publiek een stukje van zijn staart probeert te plukken voor een jaar geluk. In het Doudou museum kom je er alles over te weten en als je één museum moet kiezen in Mons, dan is het volgens onze gids dit museum. De gulden koets is te bezichtigen in de mooie Sint-Waldetrudiskerk.

Doudou is, samen met de processie en de kermis, zo’n bijzonder evenement dat het in 2005 als werelderfgoed op de lijst van Unesco terecht kwam. De oorsprong van het feest gaat terug tot in de middeleeuwen. De enige keren dat de processie niet doorging, was tijdens de Franse Revolutie tot 1803, de periode tijdens de twee wereldoorlogen en de coronapandemie van 2020 en 2021.

Dansweekend

Een biënnale is uiteraard een tweejaarlijkse kunstmanifestatie en daar hoort ook dans bij! Op het Place du Parc zien we tegenover de collectie van 160 vogelhuisjes ‘Blanc Murmure’ met afbeeldingen van omwonenden een collectieve performance door een lokale vrouwenbasketbalploeg.

Kunstwerk Blanc Murmure – La Ville dans La Ville

Vervolgens zien we het Juke-Box project waarbij een tiental dansers een solo choreografie opvoeren. Na het avondeten krijgen we dan een kanjer van een voorstelling voorgeschoteld: Spektakel Mirage (un jour de fête) van Compagnie Dyptik, een 360°-ervaring buiten, in een cirkelvormige opstelling. Meeslepend, energiek en kleurrijk. Een fragment bekijken? Aanradertje hoor: https://www.youtube.com/watch?v=V3YgrBIl26E.

De avond eindigt met een stoet van verlichte wielen door de stad: de poëtische zwerftocht Color Wheels. We stappen mee in een soort van hypnotische stroom, een psychedelische choreografie begeleid door pyrotechnische effecten. Ik stuur in een sms naar mijn zoon dat ik me nu kan voorstellen hoe Tomorrowland moet zijn. Op de Grote Markt verzamelen de kleurrijke wielen en eindigt de parade met een reusachtige caleidoscoop.

Overnachten

Overnachten én lekker ontbijten doen we in Martin’s Dream Hotel****. Dit sfeervolle hotel huist in een voormalig 19de eeuws klooster en ligt – heel handig – in het centrum. De auto parkeren kan op de binnenplaats.

Even genoeg van de stad?

Enkele tips in de buurt van Mons die de moeite waard zijn:

De scheepsliften en het Centrumkanaal

Op zo’n 10 km ten oosten van Mons ligt de scheepslift van Strépy-Thieux. Het gebouw van de kabellift is 135 m lang, 117 m hoog en 81 m breed. Het is de grootste scheepslift van België en hij is sinds 2002 in gebruik. Met de lift kan er een niveauverschil overbrugd worden van 73,15 m en hij vervangt de vier hydraulische liften van het historisch Centrumkanaal en de twee sluizen. Boven is een klein museum gevestigd waar je alles over de bouw en de werking van de sluizen te weten komt. In het weekend kun je met een rondvaartboot langs de sluizen varen en ervaren hoe het is om in een scheepslift naar boven getild te worden.

Maar ook de oude scheepsliften langs het Centrumkanaal ten oosten van Mons zijn de moeite. Vier hydraulische liften, die als enige in de wereld nog werken, zijn als werelderfgoed op de Unescolijst geplaatst.